Wenen 2008

Verslag reis Wenen 06-8 t/m 11-8 2008

De reis begint om 14.45 u vanuit Leiden. Na 20 minuten door een warm Leiden naar het station gelopen alwaar ik de eerste de beste trein neem naar Amsterdam Centraal. Een trein via Haarlem, om te voorkomen dat ik vast zou kunnen lopen in de schipholtunnel. Ruim een uur te vroeg arriveer ik op hetzelfde perron als waar ik de CNL naar Wenen zou verwachten. Vanwege de hoge prijs van de eenpersoons slaapplaatsen heb ik een zitplaats geboekt op deze nachttrein die onderweg nog een stuk of 10 keer zal stoppen naar Wenen.

Bestemming Milano?

Om 16.45 uur verschijnt op de borden dat de CNL ten eerste een ander treinnummer heeft dan op mijn ticket staat vermeld maar ook een andere bestemming nl. Milano. In het klein staat er bij dat hij ook Wien Westbhf zal aandoen. De trein schijnt een vertraging te hebben van minimaal een kwartier. Ook dat nog, denk ik, maar ik heb het officiële bord voor de samenstelling van de internationale trein bestudeerd en ik sta te wachten bij de plek die het bord aangeeft dat mijn wagon (272) zou moeten hebben. De verrassing is dan ook groot als de trein uiteindelijk 5 minuten voor de officiële vertrektijd komt aanrijden uit oostelijke richting en mij finaal voorbij rijdt. In zijn geheel. De paniek slaat toe als blijkt dat de samenstelling van de trein ook niet klopt met het bord.

5 minuten

5 Minuten om de hele trein langs te lopen op zoek naar mijn wagon. Een Duitse beambte sluit vlak voor mijn neus de deur van een slaapwagon, maar doet gelukkig weer open op mijn verzoek en ik vraag hem in gebroken Duits naar de wagon die ik moet hebben. Volgens de beambte moet ik nog een heel eind terug lopen, maar de trein vertrekt nog niet direct. Al lopend stuif ik een Nederlandse beambte voorbij en vraag nog maar eens of de trein inderdaad niet gaat vertrekken. ¨Nou meneer, ik zou maar opschieten¨, is zijn melding, ¨als de trein toestemming krijgt vertrekt hij¨. Het zweet breekt mij uit, wetende dat zo’n CNL niet op laatkomers wacht. Als ik na wat later blijkt een enkele minuut, maar in mijn blinde paniek minuten lang duurde, ik eindelijk de wagon bereik die ik geboekt had hijs ik mij met mijn al maar zwaarder wordende koffer naar binnen. De deur valt met een klap achter mij dicht en de trein gaat vertrekken… Al druipend van wat lijkt op een plaatselijk buitje, een heel plaatselijk buitje, plof ik neer op een ongemakkelijk zittende stoel van het compartiment. Ik ben er en mijn stoel is ook nog onbezet ook. De coupe blijft tot aan Mainz onbezet en ik heb het rijk voor mij alleen.

De nacht in

Dat die stoel heel ongemakkelijk zit en ligt zal ik de komende 15,5 uur ervaren. Vanaf Mainz krijg ik gezelschap van een niet onaardige Duitse jonge dame. We wisselen geen woord, maar ze wordt met het uur aantrekkelijker. In Karlsruhe, het is na middernacht, stapt een heer onze coupé binnen, wenst ons ¨guten abend¨ en stelt vast dat hij de al slapende jonge dame ¨ganz wach¨ heeft gemaakt. Daarna gooit hij zijn gepäck boven zijn hoofd in het bijna op maat gemaakte rek in de stoel tegenover mij. Hoe moeilijk is het om je ogen van je medepassagiers af te houden als het donker wordt buiten en afgezien van enkele spaarzaam verlichtte huizen, boten en rivieren, verder alleen hun reflectie in het raam zichtbaar is. In mijn geval heel moeilijk, vanwege de bijzonder aantrekkelijke jonge dame aan de uiterste overzijde van de coupe, en vanwege de intrigerende kledij van de man tegenover mij. Vanwege de slaap van de schone aan de overzijde en de af en toe in slaap dommelende man tegenover mij is een gesprek niet mogelijk. In Salzburg is het inmiddels licht geworden en de man in zijn intrigerende pak is binnen enkele ogenblikken uitgestapt. Met een ¨tschüss¨ gaat hij het ontwakende Salzburg tegemoet.

Wien West

Na 20 tussenstops van gemiddeld 8 minuten waarvan een op een totaal verlaten station ergens geheel onbekend, deze stop was klaarblijkens het gezicht van de slaperige steward, onverwacht en duurde slechts korter dan een minuut. Verder zijn er 3 stops geweest die niet op mijn reisplan stonden. De vertraging van 15 minuten is ingelopen als we het eindstation Wien Westbhf, of zoals de omroep meldt Wien West, binnen komen.

Wien Karte

Ik besluit op Wien West eerst mijn zware koffer in de bagagekluis aldaar te dumpen. Dat gaat erg makkelijk en ik vergewis mijzelf ervan dat ik een kaartje terug krijg die de enige sleutel is van mijn hebben en houden voor de rest van mijn verblijf in Wenen. Na een degelijke kaart van Groot Wenen en een boekje met wandelingen door het Wienerwald te hebben gekocht bij een aller vriendelijkste dame, maar verder niet erg initiatiefrijk. Iets dat mij gedurende mijn verblijf meer zou opvallen aan personen die werkzaam zijn in de publieke en dus toeristische plekken. Ik moet haar herhaaldelijk om verduidelijking vragen naar de verkoper van een Wien Karte waar ik volgens de diverse websites korting krijg in vele musea. Het kan natuurlijk ook dat mijn Duits te gebrekkig is of dat het Oostenrijkse, zangerige, accent slecht valt in mijn vermoeide gehoor. Ik heb maar 1,5 uur slaap gehad deze nacht en niet eens aaneengesloten.

Tiergarten

Eenmaal buiten Wien West besluit ik eerst naar het Tiergarten van Schönbrunn te gaan. Als openbaar vervoer hobbyist moet het toch niet zo moelijk zijn uit de bovengronds beschikbare ov-kaart van Wenen op te maken welke tram of U bahn (de weense metro) ik moet nemen om van Westbhf naar Schönbrunn te komen. Ik heb deze kaart diverse keren bestudeerd maar ik kwam er niet uit, wie het weet mag het zeggen. Uiteindelijk bleek in mijn pas gekochte boekje met de kaart van groot Wenen een deugdelijke kaart te staan waardoor ik met overstap de halte Herzing bereikte, alwaar een klein ommetje door het park van Schönbrunn mij leidde naar de ingang van het Tiergarten. Verrassing nummer twee diende zich aan als de norse dame aan het loket mij laat weten dat de pas gekochte Wienkarte geen korting geeft op de prijs van het einzel ticket dat ik wil kopen voor de dieren van het Tiergarten. De dieren van het Tiergarten hebben er ook geen boodschap aan blijkt als ik in een slapend dierenpark arriveer. Goed ik heb een van de levende panda’s gezien en heb een leuke foto kunnen maken van een paar kleine spelende dieren. Maar de rest van de dieren is bezweken voor de Weense hitte van de dag.

Geen airco, wel Arko

Op een klok op de Wiedner Gürtel waar ik om 1 uur arriveer geeft 29 graden aan. In het hotel is de warmte niet minder. Mijn kamer, een kleine eenpersoonskamer op de 4e verdieping heeft geen airco, wel arko, maar op het zuiden dus de zon doet zijn of haar best om mijn kamertje de hele dag flink op te warmen. Zelfs met de gordijnen dicht blijft mijn rug nat. Ik besluit even een beetje aan het tekort aan slaap in te halen en anderhalf uur later sta ik weer naast mijn bed. Even terug de hitte in om een boodschap te doen in een plaatselijke supermarkt. Mijn kamer heeft zowaar een klein ijskastje. Dus koop ik 2 pakken ijskoffie en wat te eten voor de avond. De rest van de avond gaat op aan het bekijken van foto’s die ik deze dag heb gemaakt (15) en de start van dit verslag. Tijdens het typen blijkt dat het hotel bijzonder gehorig is, mijn raam grenst aan een binnenplaats alwaar niemand meer is ’s avonds, maar de ramen staan open en een gillend lachende dame galmt af en toe over de binnenplaats. De gang is ook niet vrij van geluiden. De mooie ouderwetse lift heeft een zoemer die laat weten dat hij te zwaar beladen is en het nieuwerwetse publiek van vandaag de dag is het maximale laadvermogen van de lift niet meer gewend. De zoemer blijft gaan, de hele middag door. Gelukkig heeft hij mij en mijn koffer zonder problemen naar 4 hoog weten te heffen.

Donner und Gewitter

De ORF2 meldt dat het weer morgen omslaat naar ‘donner und gewitter’. Als het niet al te hard regent ga ik morgen enkele musea bezoeken en even kijken hoe het met de winkelstraten van Wenen is gesteld. Helaas is de U-bahn halte SüdTirolerplatz voor de deur van het hotel niet in gebruik deze maand. Lopend naar de tweede halte is te ver met het gewijzigd weerbeeld in vooruitzicht. Dus besluit ik lijn 18 met oud trammaterieel te nemen naar een andere halte en aldaar de U-bahn naar het centrum.

Dag 2.

De nacht is wederom kort. Rond 6 uur staan de eerste gasten op en in de kamer naast mij is het geslaan van deuren te horen. De regen buiten slaat letterlijk hard in op het metalen afdak onder mijn raam. Verder slapen heeft geen zin, de herrie is oorverdovend. Door de regen is de temperatuur wel gezakt. Om 6.45 uur ga ik naar beneden voor een vroeg ontbijt. Het ontbijt is niet echt uitgebreid maar voldoende om een redelijke bodem te leggen voor een lange dag.

Stephansdom

Omdat de temperatuur zo aangenaam is besluit ik de weg naar de Stephansdom te voet af te leggen. Zelfs het vroege ochtendverkeer is druk. Oostenrijkers en met name de Wiener (herkenbaar aan een Oostenrijkse nummerplaat beginnende met een ‘W’) rijden erg hard

en enigszins roekeloos door de stad. Aangezien afslaand verkeer ook groen heeft met de voetgangers is het opletten geblazen. De meesten wachten echter wel. Als ik rond 8 uur bij de Stephansdom arriveer is er hier en daar al een souvenierswinkeltje open alwaar ik mijn tweede ronde ansichten haal met ‘briefmarken’ Een postzegel van 65 eurocent en een afbeelding van een ¨gewönlicher schneebal¨. Ik zal thuis opzoeken wat het in het Nederlands is. Vanwege het nog vroege uur kan ik alleen etalage kijken in de Kaertner Straße een bekende winkelstraat in Wenen. Het centrum van Wenen kent veel statige gebouwen die soms erg dicht op elkaar staan in nauwe straatjes. Een van die straatjes wil ik fotograferen, helaas staat er een lelijke witte bestelauto in de weg. Ik hoor als het ware Hennie, de fotografe van het DAC waar ik tezamen met mijn fotogroep mijn fotografiehobby meer leven inblaas, zeggen dat ik dan gewoon even moet wachten tot die auto wegrijdt. Met een verkoelend windje in de rug in een toch al weer warmer wordend Wenen, wacht ik op een pleintje niet ver van de Stephansdom tot die auto uiteindelijk weggrijdt, om vervolgens opnieuw te worden geconfronteerd met een net in de bocht staande bierwagen. En die bleef maar staan. Na 8.30 uur en een andere bestelwagen op exact dezelfde plek, geef ik de moed op.

Bruggen

De Stephansdom heeft een toren waar je die je kunt beklimmen. Met dit warme weer is dat de goden verzoeken om een hartaanval o.i.d. en de turm die een lift heeft is buiten werking blijkt. Ook hier weer nul op het rekest. Geen nood, via de Rotenturmstraße kom ik bij de Donau die hier in de stad niet blauw kleurt maar groen. Ik volg via een voetpad een eindje deze bekende rivier. De meeste bruggen waar ik onderdoor loop zijn naoorlogs, behalve een die van 1931 dateert en nog geklonken is. Dit soort bouwwerken blijft mij fascineren. Zou Hitler over deze brug zijn gegaan tijdens de ‘Blumenkrieg’ in het begin van de tweede wereldoorlog?

Vanaf de Roßauerbrucke neem ik de U-bahn weer richting centrum. Ik ga op zoek naar het KHM, het Kunst Historisches Museum dat vele doeken heeft van oude Hollandse meesters. In het bijzonder gaat mijn belangstelling uit naar de doeken van Breugel sr.

Een gouden munt van 2 meter hoog

Met name het doek de boerenbruiloft waarvan ik mij uit mijn prille jeugd nog een afbeelding herinner. Ook het muntenkabinet is hier veel uitgebreider dan in het museum Oudheden in Leiden. Het museum is gauw gevonden. Het gebouw is echt Weens en pompeus met toeters en bellen uitgevoerd. Dat op zichzelf is al een bezoek waard. Ook de bewuste doeken van Breughel heb ik vrij snel in het oog. Geweldig om na al die tijd het origineel te mogen aanschouwen. Ik kan mij niet aan de gedachten onttrekken of het doek hier op een rechtmatige manier is gekomen. In de tweede wereld oorlog is er namelijk aardig wat kunst geroofd. Ik durf de stap niet te wagen om een suppoost aan te schieten en hem de vraag te stellen. Op de tweede etage ligt het muntenkabinet, dat ook een verzameling zeer fraaie exemplaren geldkisten heeft stammende uit de periode 1500-1700. Mijn gedachten gaan uit naar de mensen die de kist hebben moeten dragen van stad naar stad. Verder is er een vitrine met een met een vondst uit 1978 in een kelder van een huis met een potje met ruim 7800 zilveren muntjes. In de drie zalen met een rij vitrines staat ook heel ontsierend een munt met Elisabeth II die ruim 2 miljoen euro waard is. De munt is bijzonder groot, ik schat ruim een meter hoog en als ik er dicht op ga staan om de tekst in de vitrine die alleen in het Duits is te lezen, gaat de suppoost aan de andere zijde staan, dacht ze nu werkelijk dat ik die gouden munt even snel in mijn toch al krap bemeten fototasje zou frommelen. ..

Bratwurst

Het museumwinkeltje verkoopt ansichtkaarten, ook die van de Boerenbruiloft van Breugel. Ik vind dat de ansicht het niet haalt bij het origineel en laat de kaart staan. Anderhalf uur later sta ik weer buiten Ik neem de U-bahn naar de Landesstraße en koop aldaar een vegetarische Kebab bij een stalletje waar een medeklant net een bratwurst bestelt. Zoals zoveel Wiener ga ik die opeten in het Stadspark dat dichtbij is. Een mooi park waar met zorg aandacht besteed wordt aan planten en beelden van beroemde Oostenrijkse componisten. Er staat een groot bord op de plek tegenover de bank waar ik zit dat er op het veldje met zonnebadende Wiener niet gevoetbald mag worden. Misschien een ideetje voor de parken in Nederland? Of zijn de Oostenrijkers meer gezagsgetrouw want er is geen voetbal in zicht. Intussen is er een traktor met medewerkers van de plantsoenen dienst gearriveerd. Met precisie word het onkruid gewied uit een struik met een vegetatie die ik niet ken. Zij gelukkig wel.

Op het U-bahnstation Oper wil ik snel even naar toilet. Veel U-bahn stations hebben deze faciliteit. Die van Oper is een bijzondere. Je moet er 60 eurocent voor neertellen maar dan mag je een plas doen op de maat van een slechte versie van Johan Strauss. Naast de pisbak staat warempel een oude piano.

Dag 3

Het Wiener Strassenbahnmuseum

Vandaag neem ik de tijd om het grootste openbaar vervoermuseum ter wereld te bezoeken als ik mijn reisgids mag geloven. Het Wiener Strassenbahnmuseum. Groot is het museum inderdaad. Er zijn 3 hallen met daarin opgesteld zo ongeveer alles wat er tussen 1908 en heden heeft rondgereden in Wenen. Alle bordjes met informatie zijn alleen opgesteld in het Duits en vrij technisch ook nog. Maar als je bedenkt dat dit soort musea draaien op een selecte groep hobbyisten die vaak al op de hoogte zijn van details van dit soort voertuigen is het niet zo vreemd meer. Als afscheid koop ik een dvd van een uur waarop de geschiedenis van dit Weense openbaar vervoer nog eens uit de doeken wordt gedaan. Kan ik thuis nog eens nagenieten.

Het architectuurcentrum van Wenen

Nächtste halt is van een heel ander kaliber. Het architectuurcentrum van Wenen. Dit ligt vlak bij andere heel imposante gebouwen uit de tijd van keizer Franz Joseph de eerste. Toen Oostenrijk nog een dubbel monarchie was. Hongarije en Oostenrijk waren toen een land. Bij aankoop van mijn kaartje voor dit centrum krijg ik gratis een tweede kaartje dat ik kan gebruiken als ik dit jaar nog eens wil terugkomen. Heel attent. Ook de tentoongestelde foto’s van gebouwen en daarbij behorende tekeningen zijn in vrij technisch Duits opgesteld. Wel draaien er op vele mac’s (een technische term voor Macintosh computer) prachtige filmpjes en op grote monitoren diashows van wat er zoal voor moois in Oostenrijk is neergezet gedurende de laatste 80 jaar. Het valt mij op dat de vele gebouwen die de dia’s tonen ook supermarkten bevatten. De volgende supermarkt die ik in Oostenrijk aandoe zal ik toch ook eens naar boven kijken.

Als ik terugreis naar de Westbahnhof om aldaar tram 18 naar het hotel te pakken heeft Gott de kraan open gedraaid. Het regent zo hard dat ik een tram 18 voorbij laat gaan die aan de overzijde vertrekt. De regen stopt pas nadat ik alweer veilig in mijn hotelkamer vertoef om een koude douche te nemen. Even de regen van me afspoelen.

Dag 4

Het is 8 uur en nog vroeg voor de zondagochtend als ik mijn eerste stappen op het Karlsplatz zet. Het Karlsplatz wordt gedomineerd door de Karlskirche met zijn prachtige koepel en statig versierde torens.

Het Wiener museum

Ooit neergezet ter nagedachtenis aan de pest die in het eind van de 17e eeuw heerste in Wenen en vele slachtoffers maakte. Die slachtoffers zijn ook terug te vinden op de beelden die op het portaal van de kerk zijn gezet. Het omringende park is nog verlaten op een traktor van iemand van de plantsoenen dienst na. Zelfs op zondag wordt hier aan de parken gedacht. Je vindt ook geen rommel op straat of in het park. De uitstraling van een schoon park maakt een goede indruk ook op de toeristen. Alles wordt netjes meegenomen. Als de klok van de kerk 9 slaat loop ik het Wien Museum binnen. De entree is gratis op zondag. Uitgezonderd speciale tentoonstellingen. Vanaf het ontstaan van de stad als een Keltische nederzetting tot het heden is te vinden in dit museum. Op elke verdieping gaat het verhaal weer een paar eeuwen verder. Zo zijn op de tweede verdieping de vondsten uit de Turkse bezetting te zien Wat ik ook leuk vind is dat op iedere verdieping zogauw je een voet over de drempel zet een suppoost komt aangesneld, of soms al op je staan te wachten, om te controleren of je echt wel een kaartje op zak hebt. Bij de tweede verdieping wuif ik dus alvast met mijn kaartje en dat wordt op prijs gesteld.

Het Uhrenmuseum

Mijn tweede bezoek van de dag is het Uhrenmuseum dat zich bevindt in een deel van de stad dat geplaveid is met een groot uitgevallen soort kinderkopjes. De gebouwen staan dicht op elkaar en overal vind je de straatnaambordjes in vooroorlogse stijl en in gotisch schrift. Ook het Uhrenmuseum is gratis op de zondag. En ook hier wordt op elke verdieping gecontroleerd of je in het bezit bent van het witte strookje met het blanco bedrag. Er gaat zelfs een bel als je de afdeling betreedt. En die bel gaat ook als je afdeling verlaat. Verwarrend voor de suppoosten lijkt me. Het is nog aardig druk ook dus de bel gaat bijna continu. Het leidt de aandacht wat af van de klokken in alle maten en soorten zelfs een vroege quarz uit 1960. Het Japanse uurwerk uit begin 1800 is ook leuk om te zien. Hoe laat het is moet ik afleiden aan de stand der wijzers. De cijfers zijn in het Japanse schrift.

Dag 5 (vertrek uit Wenen)

Hundertwasserhaus

De hele dag wat geslenterd door Wenen, genietend van de atmosfeer en mijn laatste inkopen gedaan. Zo doe ik nog even het Hundertwasserhaus aan. Het huis ziet er prachtig uit. De hordes toeristen die er op af komen zijn minder leuk. Je kunt bijna over de hoofden lopen. Op de binnenplaats worden souveniers verkocht. De verkopers en sters kijken je verveeld aan, een aantal is zelfs helemaal niet van plan je aan te kijken en voert gewoon een telefoongesprek. Opeens zie ik een t-shirt dat ik wilde hebben. In de verste verte geen verkoopster te bekennen. Ik zoek naar mijn maat en vind die onder op de stapel. Voorzichtig haal ik het shirt uit de stapel en leg het op de kassabalie. Als na 5 minuten de juffrouw komt om het shirt af te rekenen, kijkt ze enigszins verheugd dat er toch nog iemand op haar heeft staan wachten. Waarschijnlijk even een toilet bezoek afgelegd. Als ik een biljet van 50 neerleg, slaat haar stemming om. Verveeld geeft ze me ruim 30 euro wisselgeld terug.

De trein naar Amsterdam en Salzburg

Als ik om 19.00 uur op station Westbahnhof arriveer is het nog wat vroeg voor de trein naar huis. Maar mensen kijken is ook leuk. Ik nestel mij in een van de stoelen op het station. Rond half 8 haal ik mijn bagage uit de kluis die ik eerder vanmorgen daar had achtergelaten. Als de trein naar Amsterdam en Salzburg op het bord verschijnt ben ik verbaasd om te zien dat de trein even later arriveert en dat ik kan instappen. Op mijn gemak zoek ik de wagon en mijn gereserveerde plaats. Dit is even andere koek als in Amsterdam, waar ik mijn reis vorige week begon.

De krant

De trein zet zich om exact 20.35 uur in beweging. In Linz neemt een zakenreiziger plaats in mijn coupe. Een Nederlander. Hij heeft een lunchpakketje bij zich en zit keurig in het pak. Naast hem neemt iemand plaats met een donkere huidskleur. De Duitssprekende man is bijzonder geïnteresseerd in de krant van de zakenmeneer. Met name in een artikel over een gepakte moordenaar in Wenen. Ik ken het artikel want, de krant is een gratis krantje dat over heel Wenen voor het oprapen ligt. En in de tijd dat ik op het station doorbracht heb ik de krant ook gelezen. De man wijst het artikel aan en leest overduidelijk mee met de zakelijke reiziger. Als de zakenmeneer zijn krant eindelijk ter zijde legt is de Duitssprekende meneer er als de kippen bij om te vragen of hij de krant ook even mag lezen. De krant wordt uitgespeld en hij heeft niet door dat de zakenman bezig is uit te stappen en even wacht of hij zijn krant nog terugkrijgt, om na enkele ogenblikken maar zonder krant uit te stappen. Als de donkerkleurige meneer doorheeft dat zijn medereiziger er vandoor is probeert hij alsnog de krant terug te geven, maar komt onverrichter zake terug. De meneer is gevlogen, zonder krant.

Japanners

In Salzburg, het is inmiddels half twaalf in de avond, komt er een Japans echtpaar mijn coupe binnen met de vraag of ze plaats mogen nemen, ik geef aan dat ik er geen bezwaar tegen heb, maar dat alle plaatsen in deze trein gereserveerde plaatsen zijn. Met een buigend ‘yes, yes’ knikkende mevrouw nemen ze plaats. Het blijft onduidelijk of begrepen is wat ik hen probeerde te vertellen. Terwijl mevrouw duidelijk vermoeid aan de overzijde van haar man gaat zitten, ontdoet deze zich van zijn knellende boord en das. Zij probeert de slaap te vatten, hij pakt een boekje dat hij van achter naar voren en van boven naar beneden leest. Niet zo vreemd, het is een Japans boekje!

German Police

Als we een half uurtje zo zitten gaat de coupe-deur weer open ditmaal 3 mannen, waaronder een steward van de trein. De andere heren stellen zich voor als ‘German police’ Ik ben kennelijk niet de enige die wat vreemd opkijkt naar deze in burger zijnde mannen, want als niemand aanstalten maakt laat hij zijn batch zien en vraagt nogmaals naar onze paspoorten. Deze blijken allemaal ‘in ordnung’.

Als de trein een kwartier later stopt en stapt het Japanse echtpaar uit. In de veronderstelling dat dit München Ost moet zijn. Als de trein sneller dan normaal weer gaat rijden, blijkt die veronderstelling onjuist te zijn. Rosenheim staat op het bordje. Een klein plaatsje waar de heren van de Duitse politie weer zijn uitgestapt.

In München stappen er twee rumoerige Italiaanse vrienden in en een Afrikaanse vrouw. Met dit stel op de banken naast mij die helemaal worden uitgeschoven als ware het een slaapbank gaan we de nacht in.